Đánh giá kết quả bước đầu nút mạch xuyên gan qua da trong điều trị xuất huyết tiêu hóa do vỡ giãn tĩnh mạch dạ dày ở bệnh nhân xơ gan

Trần Bùi Khoa, Lê Quang Hoà, Nguyễn Thành Nam

Nội dung chính của bài viết

Tóm tắt

Xuất huyết đường tiêu hóa trên do vỡ các búi giãn tĩnh mạch thực quản, dạ dày là biến chứng hay gặp ở bệnh nhân xơ gan có tăng áp lực tĩnh mạch cửa. Búi giãn tĩnh mạch dạ dày khó kiểm soát dưới nội soi, trong khi can thiệp nội mạch có hiệu quả. Can thiệp nút búi giãn tĩnh mạch dạ dày xuyên gan qua da là một trong các phương pháp được lựa chọn. Tại Việt Nam, dữ liệu nghiên cứu đánh giá kết quả kĩ thuật này còn hạn chế, đặc biệt trên nhóm bệnh nhân có shunt vị - thận. Vì vậy, chúng tôi tiến hành nghiên cứu với mục tiêu đánh giá kết quả bước đầu nút mạch xuyên gan qua da trong điều trị xuất huyết tiêu hóa do vỡ giãn tĩnh mạch dạ dày ở bệnh nhân xơ gan. Nghiên cứu trên 34 bệnh nhân xơ gan có xuất huyết tiêu hóa do vỡ giãn tĩnh mạch dạ dày từ tháng 8/2023 đến tháng 8/2024. Kết quả cho thấy, có 91,1% bệnh nhân sau can thiệp có kết quả tốt, kiểm soát được tình trạng xuất huyết trong thời gian nằm viện. Tác dụng phụ hay gặp là sốt (17,6%) và đau bụng vùng can thiệp (76,5%). Không có tai biến nặng liên quan đến can thiệp như chảy máu đường chọc không tự cầm hay tắc mạch hệ thống. Trong 17 bệnh nhân được nội soi trước và sau can thiệp, tỉ lệ bệnh nhân giãn tĩnh mạch dạ dày độ III trước can thiệp là 82,4%, sau can thiệp giảm còn 29,5%, sự khác biệt có ý nghĩa thống kê với độ tin cậy p = 0,004. Theo dõi sau 1 tháng, 3 tháng, 6 tháng, tỉ lệ tái xuất huyết lần lượt là 6,5%, 19,4% và 25,8%. Như vậy kĩ thuật PTO đơn thuần có kết quả tốt trong kiểm soát ban đầu tình trạng xuất huyết tiêu hóa do vỡ giãn tĩnh mạch dạ dày ở bệnh nhân xơ gan, tuy nhiên tỉ tệ tái xuất huyết sau ra viện còn cao.

Chi tiết bài viết

Tài liệu tham khảo

1. Sarin SK, Lahoti D, Saxena SP, Murthy NS, Makwana UK. Prevalence, classification and natural history of gastric varices: a long-term follow-up study in 568 portal hypertension patients. Hepatology. 1992; 16(6): 1343-1349. doi:10.1002/hep.1840160607.
2. Calmet F, Mohan P, Jalaeian H, Martin P. Management of Patients With Gastric Varices. Gastroenterol Hepatol (N Y). 2022; 18(10): 574-585.
3. Franchis R de, Bosch J, Garcia-Tsao G, et al. Baveno VII – Renewing consensus in portal hypertension. Journal of Hepatology. 2022; 76(4): 959-974. doi:10.1016/j.jhep.2021.12.022.
4. Wang J, Tian XG, Li Y, et al. Comparison of modified percutaneous transhepatic variceal embolization and endoscopic cyanoacrylate injection for gastric variceal rebleeding. World J Gastroenterol. 2013; 19(5): 706-714. doi:10.3748/wjg.v19.i5.706.
5. Masood I, Moshksar A, Wong B, Khan H, Saleem A. A comprehensive review of transvenous obliteration techniques in the management of gastric varices. Diagn Interv Radiol. 2023; 29(1): 146-154. doi:10.5152/dir.2022.21193.
6. Gwon DI, Kim YH, Ko GY, et al. Vascular Plug-Assisted Retrograde Transvenous Obliteration for the Treatment of Gastric Varices and Hepatic Encephalopathy: A Prospective Multicenter Study. J Vasc Interv Radiol. 2015; 26(11): 1589-1595. doi:10.1016/j.jvir.2015.07.011.
7. Tian X, Wang Q, Zhang C, et al. Modified percutaneous transhepatic variceal embolization with 2-octylcyanoacrylate for bleeding gastric varices: long-term follow-up outcomes. AJR Am J Roentgenol. 2011; 197(2): 502-509. doi:10.2214/AJR.10.6005.
8. Zhang K, Sun X, Wang G, et al. Treatment outcomes of percutaneous transhepatic variceal embolization versus transjugular intrahepatic portosystemic shunt for gastric variceal bleeding. Medicine (Baltimore). 2019; 98(18): e15464. doi:10.1097/MD.0000000000015464.
9. Hooper N, Armstrong TJ. Hemorrhagic Shock. In: StatPearls. StatPearls Publishing; 2025. Accessed March 13, 2025. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK470382/.
10. Hashizume M, Kitano S, Yamaga H, Koyanagi N, Sugimachi K. Endoscopic classification of gastric varices. Gastrointest Endosc. 1990; 36(3): 276-280. doi:10.1016/s0016-5107(90)71023-1
11. Franchis R de. Revising consensus in portal hypertension: Report of the Baveno V consensus workshop on methodology of diagnosis and therapy in portal hypertension. Journal of Hepatology. 2010; 53(4): 762-768. doi:10.1016/j.jhep.2010.06.004.
12. Gwon DI, Ko GY, Yoon HK, et al. Gastric varices and hepatic encephalopathy: treatment with vascular plug and gelatin sponge-assisted retrograde transvenous obliteration--a primary report. Radiology. 2013; 268(1): 281-287. doi:10.1148/radiol.13122102.
13. Kim MY, Um SH, Baik SK, et al. Clinical features and outcomes of gastric variceal bleeding: retrospective Korean multicenter data. Clin Mol Hepatol. 2013; 19(1): 36-44. doi:10.3350/cmh.2013.19.1.36.
14. Nguyễn Hữu Việt Anh, Nguyễn Anh Tuấn. Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và xử trí xuất huyết tiêu hóa do giãn tĩnh mạch dạ dày tại bệnh viện Bạch Mai. VMJ. 2022; 520(1B). doi:10.51298/vmj.v520i1B.3901.
15. Kameda N, Higuchi K, Shiba M, et al. Management of gastric fundal varices without gastro-renal shunt in 15 patients. World J Gastroenterol. 2008; 14(3): 448-453. doi:10.3748/wjg.14.448.
16. Trần Thị Quỳnh, Trịnh Hà Châu, Lê Văn Khảng, Vũ Đăng Lưu. Nghiên cứu đặc điểm búi giãn tĩnh mạch dạ dày ở bệnh nhân xơ gan trên hình ảnh cắt lớp vi tính đa dãy để chỉ định can thiệp PARTO. vjrnm. 2020; (39): 61-67. doi:10.55046/vjrnm.39.207.2020.
17. Gaba RC, Couture PM, Lakhoo J. Gastroesophageal Variceal Filling and Drainage Pathways: An Angiographic Description of Afferent and Efferent Venous Anatomic Patterns. J Clin Imaging Sci. 2015; 5:61. doi:10.4103/2156-7514.170730.
18. Trịnh Hà Châu, Phạm Quang Sơn, Đỗ Đăng Tân, Lê Đức Thọ, Lê Văn Khảng, Vũ Đăng Lưu. Kết quả bước đầu can thiệp xuôi dòng qua da trong điều trị giãn tĩnh mạch dạ dày trên bệnh nhân xơ gan: 1. 2021; (121): 71-84.
19. Phạm Quang Sơn, Phạm Minh Thông, Trịnh Hà Châu, et al. Nút búi giãn tĩnh mạch dạ dày xuôi dòng qua da ở bệnh nhân tăng áp lực tĩnh mạch cửa do xơ gan. Vjrnm. 2021; (42): 5-12. doi:10.55046/vjrnm.42.19.2021.