61. Tỉ lệ rối loạn trầm cảm chủ yếu và một số yếu tố liên quan ở người cao tuổi tại phòng khám lão khoa
Nội dung chính của bài viết
Tóm tắt
Rối loạn trầm cảm chủ yếu là một rối loạn tâm thần phổ biến ở người cao tuổi, nhưng các nghiên cứu về rối loạn trầm cảm chủ yếu ở người cao tuổi tại Việt Nam còn nhiều hạn chế do khác biệt về công cụ chẩn đoán, có ít nghiên cứu được thực hiện một cách đầy đủ, hệ thống tại phòng khám Lão khoa. Chúng tôi thực hiện nghiên cứu cắt ngang mô tả trên 160 bệnh nhân từ 60 tuổi trở lên đến khám tại phòng khám Lão khoa, Bệnh viện Đa khoa Trà Vinh trong thời gian từ tháng 02/2025 đến tháng 05/2025, rối loạn trầm cảm chủ yếu được sàng lọc bằng thang đo PHQ – 9 và chẩn đoán xác định bằng DSM – 5 – TR, với mục tiêu xác định tỉ lệ và các yếu tố liên quan đến rối loạn trầm cảm chủ yếu ở người cao tuổi. Sau thời gian 03 tháng, chúng tôi thu được một số kết quả như sau: Tỉ lệ rối loạn trầm cảm chủ yếu ở người cao tuổi là 41,9%, mô hình đa biến cho thấy sự liên quan giữa rối loạn trầm cảm chủ yếu và giới tính, trình độ học vấn, phụ thuộc ADL và giảm chất lượng cuộc sống (p < 0,05).
Chi tiết bài viết
Từ khóa
Rối loạn trầm cảm chủ yếu, người cao tuổi, tỉ lệ mắc bệnh
Tài liệu tham khảo
1. World Health Organization. Depressive disorder (depression). World Health Organization Website. Updated March 31, 2023. Accessed May 9, 2024. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/depression.
2. Sadock BJ. Kaplan & Sadock’s synopsis of psychiatry. 12th ed. Wolters Kluwer; 2022.
3. World Health Organization. Ageing and health. World Health Organization Website. Updated October 1, 2022. Accessed May 9, 2024. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/ageing-and-health.
4. Ban chỉ đạo tổng điều tra dân số và nhà ở Trung ương. Kết quả tổng điều tra dân số và nhà ở. Nhà xuất bản thống kê; 2019.
5. Tổng cục thống kê, UNFPA. Điều tra dân số và nhà ở giữa kì 2014: Cơ cấu tuổi, giới tính và một số vấn đề kinh tế xã hội ở Việt Nam. Nhà xuất bản Thông tấn; 2016.
6. Mulat N, Gutema H, Wassie GT. Prevalence of depression and associated factors among elderly people in Womberma District, north-west, Ethiopia. BMC psychiatry. 2021; 21:1-9. doi: 10.1186/s12888-021-03145-x.
7. Nguyen NT, Pham Le An, Nguyen Dong Phuong Tien. Reliability and validity of Vietnamese version of Patient Health Questionnaire 9 items (PHQ-9) among UMP medical freshmen. In: Van Toi V, Nguyen TH, Long VB, Huong HTT, eds. 8th International Conference on the Development of Biomedical Engineering in Vietnam. BME. 2020; Vol 85. IFMBE Proceedings. Springer; 2022: 723-734. doi:10.1007/978-3-030-75506-5_72 .
8. Trần Nguyễn Khánh Minh, Thái Thanh Trúc, Nguyễn Thị Mỹ Châu và cộng sự. Tỉ lệ rối loạn trầm cảm chủ yếu và các yếu tố liên quan ở người cao tuổi nằm viện nội trú tại Bệnh viện Nguyễn Tri Phương. Tạp chí Y Dược Thực hành 175. 2021; (28): 11-11. doi:10.59354/ydth175.2021.86.
9. Đinh Công Hoan, Đàm Thị Bảo Hoa. Thực trạng trầm cảm của người cao ở huyện Hương Khê tỉnh Hà Tĩnh. Tạp chí Y học Việt Nam. 2023; 254(1A): 290-295. doi:10.51298/vmj.v524i1A.4674.
10. Lu L, Shen H, Tan L, et al. Prevalence and factors associated with anxiety and depression among community-dwelling older adults in Hunan, China: a cross-sectional study. BMC psychiatry. 2023; 23(1): 107. doi:10.1186/s12888-023-04583-5.
11. Nguyễn Như Thanh Trâm, Ngô Tích Linh, Trần Trung Nghĩa và cộng sự. Đặc điểm lâm sàng và các yếu tố liên quan rối loạn trầm cảm chủ yếu trên người cao tuổi tại phòng khám Tâm thần kinh. Tạp chí Y học Thành phố Hồ Chí Minh. 2024; 27(4): 184-191. doi:10.32895/hcjm.m.2024.04.25.
12. Bincy K, Logaraj M, Ramraj B. Depression and its associated factors among the older adults in rural, Tamilnadu, India. Clinical Epidemiology and Global Health. 2021; 10: 100677. doi:10.1016/j.cegh.2020.100677.
13. Mulugeta A, Azale T, Mirkena Y, et al. Prevalence of depressive symptoms and their associated factors among older adults in Yirgalem town, Southern Ethiopia: A community-based cross-sectional study. Frontiers in Psychiatry. 2023; 14:1148881.
14. Clayton AH, Ninan PT. Depression or menopause? Presentation and management of major depressive disorder in perimenopausal and postmenopausal women. The Primary Care Companion for CNS Disorders. 2010; 12(1): 26233. doi:10.4088/PCC.08r00747blu.
15. Zhao R, Wang J, Lou J, et al. The effect of education level on depressive symptoms in Chinese older adults-parallel mediating effects of economic security level and subjective memory ability. BMC geriatrics. 2024; 24(1): 635. doi:10.1186/s12877-024-05233-5.
16. Bjelland I, Krokstad S, Mykletun A, et al. Does a higher educational level protect against anxiety and depression? The HUNT study. Social science & medicine. 2008; 66(6): 1334-1345. doi:10.1016/j.socscimed.2007.12.019.
17. Pei Y, Cong Z, Wu B. Education, adult children’s education, and depressive symptoms among older adults in rural China. Social science & medicine. 2020; 253: 112966. doi:10.1016/j.socscimed.2020.112966.
18. Yan W, Wang L, Li C, et al. Bidirectional association between ADL disability and depressive symptoms among older adults: longitudinal evidence from CHARLS. Scientific Reports. 2025; 15(1): 7125. doi:10.1038/s41598-025-91680-y.
19. Xu W, Sun H, Zhu B, et al. The prevalence of depressive symptoms and its determinants among adults in mainland China: Results from a national household survey. Journal of Affective Disorders. 2021; 281: 220-227. doi:10.1016/j.jad.2020.12.009.
20. Lục sơn Hải, Kim Xuân Loan. Rối loạn trầm cảm và các yếu tố liên quan ở người cao tuổi tại xã Tân Hưng, huyện Đồng Phú, tỉnh Bình Phước năm 2019. Tap chí Y Học Thành phố Hồ Chí Minh. 2020; 24(1): 55-63. March 21, 2024. https://tapchiyhoctphcm.vn/upload/2020/T24%20S1%20Y%20Te%20Cong%20Cong/55.pdf.
2. Sadock BJ. Kaplan & Sadock’s synopsis of psychiatry. 12th ed. Wolters Kluwer; 2022.
3. World Health Organization. Ageing and health. World Health Organization Website. Updated October 1, 2022. Accessed May 9, 2024. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/ageing-and-health.
4. Ban chỉ đạo tổng điều tra dân số và nhà ở Trung ương. Kết quả tổng điều tra dân số và nhà ở. Nhà xuất bản thống kê; 2019.
5. Tổng cục thống kê, UNFPA. Điều tra dân số và nhà ở giữa kì 2014: Cơ cấu tuổi, giới tính và một số vấn đề kinh tế xã hội ở Việt Nam. Nhà xuất bản Thông tấn; 2016.
6. Mulat N, Gutema H, Wassie GT. Prevalence of depression and associated factors among elderly people in Womberma District, north-west, Ethiopia. BMC psychiatry. 2021; 21:1-9. doi: 10.1186/s12888-021-03145-x.
7. Nguyen NT, Pham Le An, Nguyen Dong Phuong Tien. Reliability and validity of Vietnamese version of Patient Health Questionnaire 9 items (PHQ-9) among UMP medical freshmen. In: Van Toi V, Nguyen TH, Long VB, Huong HTT, eds. 8th International Conference on the Development of Biomedical Engineering in Vietnam. BME. 2020; Vol 85. IFMBE Proceedings. Springer; 2022: 723-734. doi:10.1007/978-3-030-75506-5_72 .
8. Trần Nguyễn Khánh Minh, Thái Thanh Trúc, Nguyễn Thị Mỹ Châu và cộng sự. Tỉ lệ rối loạn trầm cảm chủ yếu và các yếu tố liên quan ở người cao tuổi nằm viện nội trú tại Bệnh viện Nguyễn Tri Phương. Tạp chí Y Dược Thực hành 175. 2021; (28): 11-11. doi:10.59354/ydth175.2021.86.
9. Đinh Công Hoan, Đàm Thị Bảo Hoa. Thực trạng trầm cảm của người cao ở huyện Hương Khê tỉnh Hà Tĩnh. Tạp chí Y học Việt Nam. 2023; 254(1A): 290-295. doi:10.51298/vmj.v524i1A.4674.
10. Lu L, Shen H, Tan L, et al. Prevalence and factors associated with anxiety and depression among community-dwelling older adults in Hunan, China: a cross-sectional study. BMC psychiatry. 2023; 23(1): 107. doi:10.1186/s12888-023-04583-5.
11. Nguyễn Như Thanh Trâm, Ngô Tích Linh, Trần Trung Nghĩa và cộng sự. Đặc điểm lâm sàng và các yếu tố liên quan rối loạn trầm cảm chủ yếu trên người cao tuổi tại phòng khám Tâm thần kinh. Tạp chí Y học Thành phố Hồ Chí Minh. 2024; 27(4): 184-191. doi:10.32895/hcjm.m.2024.04.25.
12. Bincy K, Logaraj M, Ramraj B. Depression and its associated factors among the older adults in rural, Tamilnadu, India. Clinical Epidemiology and Global Health. 2021; 10: 100677. doi:10.1016/j.cegh.2020.100677.
13. Mulugeta A, Azale T, Mirkena Y, et al. Prevalence of depressive symptoms and their associated factors among older adults in Yirgalem town, Southern Ethiopia: A community-based cross-sectional study. Frontiers in Psychiatry. 2023; 14:1148881.
14. Clayton AH, Ninan PT. Depression or menopause? Presentation and management of major depressive disorder in perimenopausal and postmenopausal women. The Primary Care Companion for CNS Disorders. 2010; 12(1): 26233. doi:10.4088/PCC.08r00747blu.
15. Zhao R, Wang J, Lou J, et al. The effect of education level on depressive symptoms in Chinese older adults-parallel mediating effects of economic security level and subjective memory ability. BMC geriatrics. 2024; 24(1): 635. doi:10.1186/s12877-024-05233-5.
16. Bjelland I, Krokstad S, Mykletun A, et al. Does a higher educational level protect against anxiety and depression? The HUNT study. Social science & medicine. 2008; 66(6): 1334-1345. doi:10.1016/j.socscimed.2007.12.019.
17. Pei Y, Cong Z, Wu B. Education, adult children’s education, and depressive symptoms among older adults in rural China. Social science & medicine. 2020; 253: 112966. doi:10.1016/j.socscimed.2020.112966.
18. Yan W, Wang L, Li C, et al. Bidirectional association between ADL disability and depressive symptoms among older adults: longitudinal evidence from CHARLS. Scientific Reports. 2025; 15(1): 7125. doi:10.1038/s41598-025-91680-y.
19. Xu W, Sun H, Zhu B, et al. The prevalence of depressive symptoms and its determinants among adults in mainland China: Results from a national household survey. Journal of Affective Disorders. 2021; 281: 220-227. doi:10.1016/j.jad.2020.12.009.
20. Lục sơn Hải, Kim Xuân Loan. Rối loạn trầm cảm và các yếu tố liên quan ở người cao tuổi tại xã Tân Hưng, huyện Đồng Phú, tỉnh Bình Phước năm 2019. Tap chí Y Học Thành phố Hồ Chí Minh. 2020; 24(1): 55-63. March 21, 2024. https://tapchiyhoctphcm.vn/upload/2020/T24%20S1%20Y%20Te%20Cong%20Cong/55.pdf.