4. Đa hình đơn nucleotide rs2856718 của gen HLA - DQ trên người bênh ung thư vòm họng nhiễm EBV

Trần Thị Dinh, Nguyễn Hoàng Việt, Nguyễn Ngọc Lan, Nguyễn Thu Thuý

Nội dung chính của bài viết

Tóm tắt

Ung thư vòm họng (NPC) là bệnh lý ác tính liên quan đến virus Epstein-Barr (EBV). Gen HLA-DQ mã hóa protein thụ thể bề mặt các tế bào trình diện kháng nguyên, đóng vai trò quan trọng trong nhận diện và đáp ứng miễn dịch với EBV. Các đa hình đơn nucleotide (SNP) gen HLA-DQ có thể ảnh hưởng đến nguy cơ NPC. Nghiên cứu này đánh giá mối liên quan giữa SNP rs2856718 gen HLA-DQ với nguy cơ NPC trên 109 người bênh và 129 người khỏe mạnh. Tỉ lệ kiểu gen AA, AG, GG trên nhóm bệnh là 26,6%, 53,2%, 20,2% và nhóm chứng là 19,4%, 48,1%, 32,6%. Alen G liên quan đến giảm nguy cơ mắc bệnh (OR = 0,675; 95%CI = 0,469 - 0,969; p = 0,033). Kiểu gen GG cũng làm giảm nguy cơ mắc bệnh trong hai mô hình so sánh: GG/AA (OR = 0,452; 95%CI = 0,215 - 0,949; p = 0,036) và GG/(AA + AG) (OR = 0,524; 95%CI = 0,289 - 0,950; p = 0,033). Như vậy, alen G và kiểu gen GG của rs2856718 có thể đóng vai trò bảo vệ, góp phần giảm nguy cơ NPC ở người bênh nhiễm EBV.

Chi tiết bài viết

Tài liệu tham khảo

1. Ferlay J EM, Lam F, Colombet M, Mery L, Piñeros M, Znaor A, Soerjomataram I, Bray F. Global Cancer Observatory: Cancer Today. International Agency for Research on Cancer. Accessed July 23, 2025. https://gco.iarc.who.int/.
2. Chen Y-P, Chan AT, Le Q-T, Blanchard P, Sun Y, Ma J. Nasopharyngeal carcinoma. The Lancet. 2019; 394(10192): 64-80. doi:http://doi.org/10.1016/s0140-6736(19)30956-0.
3. Chan A. Nasopharyngeal carcinoma. Annals of oncology. 2010; 21: vii308-vii312. doi:https://doi.org/10.1093/annonc/mdq277.
4. Liu D-H, Mou F-F, An M, Xia P. Human leukocyte antigen and tumor immunotherapy. International Journal of Oncology. 2023; 62(6): 1-14. doi:https://doi.org/10.3892/ijo.2023.5516.
5. Li Q, Bu W, Gabriel E, et al. HLA-DQ β1 alleles associated with Epstein-Barr virus (EBV) infectivity and EBV gp42 binding to cells. JCI insight. 2017; 2(4): e85687. doi:https://doi.org/10.1172/jci.insight.85687.
6. Bei J-X, Li Y, Jia W-H, et al. A genome-wide association study of nasopharyngeal carcinoma identifies three new susceptibility loci. Nature genetics. 2010; 42(7): 599-603. doi:https://doi.org/10.1038/ng.601.
7. Ning L, Ko JM-Y, Yu VZ, et al. Nasopharyngeal carcinoma MHC region deep sequencing identifies HLA and novel non-HLA TRIM31 and TRIM 39 loci. Communications Biology. 2020; 3(1): 759. doi:https://doi.org/10.1038/s42003-020-01487-y.
8. Wang TM, Zhou T, He YQ, et al. Fine-mapping of HLA class I and class II genes identified two independent novel variants associated with nasopharyngeal carcinoma susceptibility. Cancer medicine. 2018; 7(12): 6308-6316. doi:https://doi.org/10.1002/cam4.1838.
9. Steri M, Idda ML, Whalen MB, Orrù V. Genetic variants in mRNA untranslated regions. Wiley Interdisciplinary Reviews: RNA. 2018; 9(4): e1474. doi:https://doi.org/10.1002/wrna.1474
10. Nguyễn Văn Hùng, Trần Tín Nghĩa, Ngọ Thị Uyên, Nguyễn Kim Đồng, Nguyễn Hoàng Việt. Nghiên cứu sự đồng nhiễm Epstein-Barr virus và Human Papillomavirus trên ung thư vòm họng tế bào vảy không sừng hóa. Tạp chí Y học Việt Nam. 2022; 520(1B). doi:https://doi.org/10.51298/vmj.v520i1B.3915.
11. Phạm Anh Tuấn, Nguyễn Đình Phúc, Trần Vân Khánh. Xác định tỷ lệ nhiễm ebv, hpv trong mô sinh thiết ung thư vòm họng và bước đầu đánh giá kết quả điều trị. Tạp chí Nghiên cứu Y học. 2024; 179(6): 99-107. doi:https://doi.org/10.52852/tcncyh.v179i6.2479.
12. Zheng Y, Zong J, Chen Y, et al. Lack of association between XRCC1 SNPs and acute radiation-induced injury or prognosis in patients with nasopharyngeal carcinoma. Oncol Lett. Dec 2023; 26(6): 544. doi:https://doi.org/10.3892/ol.2023.14130.
13. Xie S-H, Yu IT-S, Tse L-A, Mang OW-k, Yue L. Sex difference in the incidence of nasopharyngeal carcinoma in Hong Kong 1983–2008: suggestion of a potential protective role of oestrogen. European journal of Cancer. 2013; 49(1): 150-155. doi:https://doi.org/10.1016/j.ejca.2012.07.004.
14. Wu Q, Wang M, Liu Y, et al. HPV positive status is a favorable prognostic factor in non-nasopharyngeal head and neck squamous cell carcinoma patients: a retrospective study from the surveillance, epidemiology, and end results database. Frontiers in oncology. 2021; 11: 688615. doi:https://doi.org/10.3389/fonc.2021.688615.
15. Trịnh Thị Hồng Của, Trần Ngọc Dung, Phan Thị Phi Phi, Nguyễn Trịnh Gia Minh, Nguyễn Trần Phương Vy, Trần Tín Nghĩa. Tần suất kiểu gen HLA-A và HLA-B ở bệnh nhân ung thư vòm mũi họng. Tạp chí Y học Việt Nam. 03/26 2025; 547(1). doi:https://doi.org/10.51298/vmj.v547i1.12894.